شاخص ماندگاری پلت (PDI) Pellet Durability Index) یکی از مهم‌ترین پارامترهای کیفیت خوراک پلت شده در صنعت دام، طیور و آبزیان است. این شاخص نشان‌دهنده مقاومت پلت در برابر شکستن و خرد شدن طی مراحل حمل‌ونقل، انبارداری و مصرف است. در این مقاله به بررسی روش‌های استاندارد تست PDI، عوامل مؤثر بر آن و راهکارهای بهبود این شاخص می‌پردازیم.
1. اهمیت شاخص ماندگاری پلت (PDI)
– کاهش ضایعات خوراک طی حمل‌ونقل و انتقال
– جلوگیری از جداشدن اجزای خوراک (جدایی مواد مغذی)
– بهبود بازدهی تغذیه و کاهش هدررفت خوراک
– تأثیر مستقیم بر سلامت دام و عملکرد رشد
—
2. روش‌های استاندارد اندازه‌گیری PDI
روش Holmen (تست هوای فشرده)
– استفاده از دستگاه Holmen Pellet Tester
– قرار دادن نمونه در جریان هوای با فشار مشخص
– محاسبه درصد باقی‌مانده پلت‌های سالم پس از تست
روش تامبور (آسیاب مکانیکی)
– استفاده از دستگاه تامبور با دیواره مشبک
– چرخش نمونه برای مدت زمان استاندارد (معمولاً 10 دقیقه)
– اندازه‌گیری درصد پلت‌های باقی‌مانده روی الک
روش سقوط آزاد (Drop Test)
– ریختن پلت‌ها از ارتفاع مشخص
– اندازه‌گیری درصد خردشدگی
—
3. عوامل مؤثر بر ماندگاری پلت
فرمولاسیون خوراک
– درصد مواد چسبنده (نشاسته، ملاس، چربی)
– نوع مواد اولیه (دانۀ غلات، پروتئین‌ها)
شرایط فرآوری
– دمای کاندیشنینگ
– رطوبت خوراک قبل از پلت شدن
– قطر و طول پلت
سیستم خنک‌کنندگی
– سرعت خنک‌کردن پلت‌ها پس از خارج‌شدن از دی
– رطوبت‌گیری در کولر
—
4. راهکارهای بهبود PDI
✅ بهینه‌سازی فرمولاسیون: افزایش مواد چسبنده مانند گندم و ملاس
✅ تنظیم پارامترهای پلتینگ: دمای مناسب کاندیشنینگ (75-85°C)
✅ استفاده از چسباننده‌های طبیعی: موادی مانند لیگنوسولفونات
✅ کنترل کیفیت مواد اولیه: اندازه ذرات آسیاب شده (حدود 600-800 میکرون)
✅ نگهداری مناسب: جلوگیری از رطوبت‌گیری مجدد پلت‌ها
—
5. نتیجه‌گیری
اندازه‌گیری شاخص ماندگاری پلت (PDI) یک فاکتور کلیدی در تضمین کیفیت خوراک پلت شده است. با بهینه‌سازی فرمولاسیون، تنظیم شرایط فرآوری و استفاده از روش‌های تست استاندارد، می‌توان ضایعات خوراک را کاهش داد و بازدهی تغذیه دام و طیور را افزایش داد.
